Ο Ιερός Ναός της Αγίας Βαρβάρας Παμφίλων, το σημαντικό αυτό μνημείο του χωριού μας, δεν μπορεί να παρουσιαστεί σε ένα άρθρο. Θα γίνει μια τμηματική δημοσίευση όλων αυτών των σημαντικών στοιχείων που αναφέρει στο βιβλίο του "Mytilena Sacra" ο μακαριστός Μητροπολίτης Μυτιλήνης Ιάκωβος Γ. Κλεομβρότου.
Πρίν ξεκινήσουμε την περιήγηση μας στον ναό θα παρουσιάσω ένα μέρος από την συνέντευξη του ιερέα πατήρ Ευστράτιου Μανταμαδιώτη την οποία μου παρεχώρησε την 23-12-2004.
« Η Αγία Βαρβάρα άρχισε να θεμελιώνεται το 1859 και το 1881 είκοσι περίπου χρόνια μετά (1879) άρχισε να χτίζεται το τέμπλο το οποίο είναι έργο του γλύπτη Ιωάννη Χαλεπά, πατέρα του διάσημου γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά, ο οποίος κατασκεύασε και το εξαίρετο τέμπλο του Ιερού Ναού Εισοδίων της Θεοτόκου στα Αλάτσατα Ερυθραίας Μικράς Ασίας πέντε χρόνια νωρίτερα (1874). Υπήρχε μικρότερος ναός εκεί που βρίσκεται σήμερα το κελί, πάνω από την εκκλησία όπου σήμερα στεγάζεται το «Παραδοσιακό σπίτι» του συλλόγου γυναικών Παμφίλων.
Ήταν ναός μικρότερων διαστάσεων και μετά οι προύχοντες του χωριού θεώρησαν σκόπιμο να φτιάξουν έναν μεγαλύτερο ναό, έτσι λοιπόν εγκατέλειψαν τον μικρότερο ναό και άρχισαν να φτιάχνουν τον καινούργιο.
Είναι ένας πολύ όμορφος ναός , έχει διαστάσεις περίπου 30 μ. μήκος , 14 μ. πλάτος και 12 μ. ύψος. Είναι βασιλική με εγγεγραμμένο κρυφό τρούλο ο οποίος δεν φαίνεται εξωτερικά , λέγεται ότι είναι εφάμιλλος της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Αποτελείται από τρία κλίτη τα οποία χωρίζονται από δύο σειρές με κίονες. Αυτοί οι κίονες αποτελούνται από χοντρό ξύλο κυπαρίσσι συγκεκριμένα που έφεραν από την Μικρά Ασία. Είχα ανέβει στο εσωτερικό της σκεπής του ναού και είχα δει αυτούς τους κίονες, νομίζεις ότι τα κυπαρίσσια τα τοποθέτησες τώρα, σε τόσο καλή κατάσταση διατηρούνται. Όλος ο ναός στηρίζεται πάνω σ’αυτούς τους κίονες.
Η εικόνα της Αγίας Βαρβάρας λέγεται ότι άνηκε στον παλιότερο ναό και ότι έχει ηλικία γύρω στα 300 χρόνια. Αυτό που βλέπετε είναι εξωτερική διακόσμηση. Αποτελείται από ένα μαργαριταρένιο κολιέ το οποίο πλαισιώνεται από Εξιντόλιρα και Κωσταντινάτα μεγάλης αξίας. Στον χώρο του ιερού υπάρχουν εικόνες οι οποίες άνηκαν στον παλιότερο ναό και χρονολογούνται γύρω στις αρχές του 18ου αιώνα. Ο Άμβωνας και ο Θρόνος είναι κατασκευασμένα στα τέλη του 18ου αιώνα. Ακόμη το παγκάρι του ναού είναι πολύ παλιό και εξαίρετης ομορφιάς.
Τέλος για την κατασκευή του ναού συνείσφερε οικονομικά όλο το χωριό, όπως μπορούσε ο καθένας.»
2 σχόλια:
Παρακαλώ να διορθώσω ότι το τέμπλο κατασκευάστηκε από τον πατέρα του Γιαννούλη Χαλεπά , Ιωάννη.
1. ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΑΛΑΠΑΣ ή ΧΑΛΕΠΑΣ*
Ο Ιωάννης Χαλεπάς (Πύργος Τήνου 1834 – Αλάτσατα Μικράς Ασίας 1900) διατηρούσε μία από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις μαρμαρογλυπτικής κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Επρόκειτο για οικογενειακή επιχείρηση, στην οποία συμμετείχαν ως συνεργάτες και συνεταίροι οι αδελφοί του Ζαφείριος και Νικόλαος, οι κουνιάδοι του Μάρκος και Δημήτριος Λαμπαδίτης αλλά και οι έξι γιοι του. Με αφετηρία και κέντρο των εργασιών του στο Πύργο της Τήνου, το εργαστήριο επεκτείνει τη δραστηριότητα του ιδρύοντας υποκαταστήματα στην Αθήνα, τον Πειραιά, τη Σύρο, το Βουκουρέστι και τη Σμύρνη.
Το 1877 φαίνεται ότι ήταν μια δύσκολη χρονιά για την οικογένεια, καθώς ο γιος του Ιωάννης, ο γλύπτης Γιαννούλης Χαλεπάς που εκείνη την εποχή έφτιαχνε στην Αθήνα την περίφημη «Κοιμωμένη» του, παρουσίασε τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας η οποία επρόκειτο να τον ταλαιπωρήσει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Ο Ιωάννης βρισκόταν τότε στα Αλάτσατα, οικισμό στα περίχωρα της Σμύρνης, όπου κατασκεύαζε το μαρμάρινο τέμπλο του ναού της Αγίας Τριάδος. Είναι πιθανόν να επέβλεπε τις εργασίες ο υιός του Νικόλαος αφού ο ίδιος είχε αναλάβει την ίδια χρονιά ανάλογα έργα μαρμαρογλυπτικής στην Κάλυμνο.
* Ιόνιος Λόγος - Τμήμα Ιστορίας - Ιόνιο Πανεπιστήμιο - Ευδοκία Ολυμπίτου - Κέρκυρα 2007
Βίκιπαιδεία
Τον χειμώνα του 1877 προς 1878, ο Χαλεπάς υπέστη νευρικό κλονισμό. Χωρίς κανέναν προφανή λόγο, άρχισε να καταστρέφει έργα του, ενώ επιχείρησε κατ' επανάληψη να αυτοκτονήσει. Σήμερα γνωρίζουμε ότι τα αίτια της ψυχασθένειάς του ήταν η τελειομανία του, η υπερκόπωση από την αδιάκοπη εργασία και ένας ατυχής έρωτας για μία νεαρή συμπατριώτισσά του, που την ζήτησε σε γάμο και οι γονείς της αρνήθηκαν να του την δώσουν. Ωστόσο, εκείνη την εποχή, με την ψυχολογία και την ψυχιατρική ακόμα στα πρώτα τους στάδια, οι γονείς του Χαλεπά και οι γιατροί δεν μπορούσαν να καταλάβουν τα βαθύτερα αίτια της ψυχασθένειας του νεαρού γλύπτη. Έτσι οι γονείς του τον έστειλαν ταξίδι στην Ιταλία, για να συνέλθει, αλλά η θεραπεία ήταν μόνο πρόσκαιρη. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα άρχισαν ξανά τα συμπτώματα: καταβύθιση στην σιωπή, απομόνωση, παραμιλητό και αναίτιο γέλιο.
Ευχαριστώ
Βασιλική Μπουλέρου
Συντηρήτρια έργων τέχνης ΤΕ του ΠΙΙΕΤ
Συγνώμη που δεν απάντησα τόσα χρόνια. Γνωρίζω ακριβώς την ιστορία για όσα γράφετε. Συμφωνώ απόλυτα με το ότι ο πατέρας του Γιαννούλη Χαλεπά ο Ιωάννης Χαλεπάς ή Χαλαπάς (όπως γράφει στο τέμπλο της Αγίας Τριάδος στα Αλάτσατα). Στο άρθρο μου την λανθασμένη άποψη αυτή την αναφέρει ο εφημέριος του ναού από τον οποίο πήρα συνέντευξη το Δεκέμβρη του 2004. Αμέσως μετά τη συνέντευξη του εξήγησα την ορθή ιστορία.
Ευχαριστώ πολύ
Γιώργος Κλειδαράς - Δάσκαλος
Δημοσίευση σχολίου