Πάμφιλα 1914

Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2018

Ιερός Ναός Αγίας Βαρβάρας Παμφίλων – Μερος 5ο (Το κόστος και οι κτήτορες του ναού)

«Πόσα στοίχισε ο ναός»

     Δεν υπάρχει ειδικό βιβλίο για την ανέγερση του ναού. Σώζεται στον  Κώδικα της Μητροπόλεως Μυτιλήνης στον οποίο καταχωρούνταν συνοπτικά ανα διετία ή τετραετία, τα έσοδα και τα έξοδα του ναού και κάτω από αυτά υπάρχει η πράξη του Μητροποίτη Μυτιλήνης για τον έλεγχο της διαχείρισης και του διορισμού των νέων επιτρόπων.
Από τον Κώδικα αυτόν βλέπουμε ότι η ανέγερση του ναού ξεκίνησε το 1859 και δαπανήθηκαν από το έτος αυτό μέχρι το 1881, οπότε έγιναν τα εγκαίνια, τα παρακάτω ποσά σε γρόσια ανά τετραετία ή διετία, για τα έργα ανοικοδόμησης του ναού.

Κώδικας σ. 21            1858-62        γρόσια   20.642
       »        σ. 22,23       1862-64             »        22.233
       »        σ. 24,26       1864-68             »        62.270
       »        σ. 28            1868-69             »        45.676
       »        σ. 29,34       1869-73             »        63.364
       »        σ. 40,42       1879-79             »        11.620
       »        σ. 43            1880-81             »          1.989
                                                                   ___________
                                           Σύνολο       »       227.794

     Δεν γνωρίζουμε, λόγω έλλειψης στοιχείων, αν διατέθηκαν και άλλα χρήματα απευθείας από δωρητές, χωρίς αυτά να μπούν στο ταμείο του ναού και χωρίς επομένως να εγγραφούν στα λογιτικά βιβλία του ναού. Πάντως στον κώδικα και στο σκέλος των εσόδων του ναού αναγράφονται  κατά το διάστημα των ετών 1859-1881 ακόμη και πέρα από αυτού (μέχρι το 1900) ικανά ποσά με το όνομα ενός έκαστου δωρητού ή και συνολικά «ως αφιέρωμα». Βεβαίως η λέξη «αφιέρωμα» θα ήταν δυνατόν να ερμηνευθεί σαν «εισφορά» υπέρ του αναγειρόμενου ναού. Το σύνολο  επίσης από τα  αναγραφόμενα γρόσια υπό την ονομασία «αφιέρωμα» ανέρχεται σε 43.346.
     Εκτός από αυτά διατέθηκαν από το 1859-1900 ικανά ποσά από τα χρήματα, τα οποία κατατέθηκαν από τους χριστιανούς για το ναό έναντι γραμματίων τα οποία εξέδιδαν οι επίτροποι. Επίσης διατέθηκαν και τα παρακάτω:

1) Από εκποίηση ακινήτω (κυρίως οικοπέδων)        γρόσια     171.181
2) Από κληροδοτήματα                                                    »             12.097
3) Από τη διαθήκη του Κυριάκου Ζάχου                      »             29.040
4) Από νέου χαρτονομίσματος                                        »             14.054

                                                                      Σύνολο          »            226.372

     Σημειώνεται επίσης ότι και μετά το 1881, οπότε και πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια, εξακολουθούν οι χριστιανοί να δίνουν το «αφιέρωμα» τους στο νέο ναό προφανώς για τις συμπληρωματικές ανάγκες, όπως είναι το τέμπλο, τα βημόθυρα, ο άμβωνας, τα προσκυνητάρια, οι εικόνες κτλ.

Οπότε μετά τα εγκαίνια δαπανήθηκαν τα παρακάτω ποσά:

Κώδικας   σ. 41 Στον Ιωάννη Χαλεπά όσα δώσαμε για το τέμπλο   γρόσια   36.900
      »           σ. 42 Στον Ιωάννη Χαλεπά όσα δώσαμε για το τέμπλο        »        94.520
      »           σ. 44 Για τον ζωγράφο ιερών εικόνων                                    »          6.620
      »           σ. 46 Για τον ζωγράφο ιερών εικόνων                                    »          6.063
      »           σ. 47 Για τον ζωγράφο ιερών εικόνων                                    »          4.000
      »           σ. 48 Για τα βημόθυρα                                                              »          1.989
      »           σ. 51 Για την εκκλησία                                                              »          6.063
                                                                                                                          ____________

Συνολικά κατά την δεκαετία 1881-1891 δαπανήθηκαν                         »        191.086

      Ανακεφαλαιώνοντας τα παραπάνω , ως προς το σκέλος των εξόδων, μπορούμε να πούμε ότι για την ανέγερση του κτηρίου, του εσωτερικού διάκοσμου, και τον εξοπλισμό σε ιερές εικόνες, σε ιερά σκεύη και σε άλλα αντικείμενα της θείας λατρείας, δαπανήθηκαν από το 1859, οπότε και ξεκίνησε η ανέγερση του ναού, μέχρι το 1900, συνολικά 418.880 γρόσια.




«Ποιοι οι κτήτορες του ναού»
     
     Δεν εμφανίζονται στον σωζόμενο κώδικα κτήτορες ή ανακαινιστές του ναού, ούτε η παράδοση μας μιλαει για αυτό. Μόνο από επιτύμβιο επίγραμμα, που υπάρχει στον τάφο του Νικολάου Νιάνια, ο οποίος έχει ταφεί την 7η Ιανουαρίου 1869,  δέκα χρόνια μετά την θεμελίωση του νέου ναού, τιμής ένεκεν στο πρόπυλο της νότιας πλευράς του ναού, αναγράφεται συν τοις άλλοις ότι:

                  «ΤΗΝ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΓΕΡΑΙΡΟΥΝ ΟΙ ΠΕΝΕΣΤΕΡΟΙ ΠΟΛΙΤΑΙ
                     ΤΑ ΕΥΓΝΩΜΟΝΑ ΤΟΥ ΤΕΚΝΑ ΚΑΙ Ο ΟΙΚΟΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
                    ΥΠΑΙΡ ΟΥ ΕΙΡΓΑΣΘΗ ΟΝΤΩΣ ΜΕΤΑ ΖΗΛΟΥ ΘΑΥΜΑΣΙΟΥ».

     Δεν γνωρίζουμε εαν κατά την πρώτη δεκαετία 1859-1869, οπότε  έζησε ο Νικόλαος Νιάνιας, διέθεσε ατομικά του χρήματα υπέρ του ναού ή περιορίστηκε μόνο στο να αναπτύξει «ζήλον θαυμάσιον». Προφανώς θα προσέφερε ο αείμνηστος κόπους και μόχθους, ίσως και να είχε πρωτοβουλία η οποία προέρχεται από την θέση του δημογέροντος και έτσι να του έγινε η ιδιαιτερη τιμή να ταφεί σε εξαιρετική θέση στα προπύλαια του ναού.
     Πιστεύουμε  μάλλον ότι το έργο της ανέγερσης του ναού είχαν αναλάβει οι κατά καιρόν εκκλησιαστικοί επίτροποι της εποχής εκέινης  υπό την άγρυπνη παρακολούθηση των τότε Μητροπολητών Μυτιλήνης Γρηγορίου Κατρή, Μελετίου Φωτίου, Μεθοδίου Αρώνη και Κωνσταντίνου Βαλιάδου, οι οποίοι, όπως φαίνεται στον κώδικα, μετέβαιναν συχνά για να παρακολουθούν τις εργασίες και την διευθέτηση των πραγμάτων της εκκλησίας και των ποικίλων προβλημάτων που προέκυπταν , σε σχέση με τη διοικητική και την οικονομική κατάσταση του ναού.
     Κατά το διάστημα της εικοσαετίας , όσο κράτησε η ανοικοδόμιση του ναού,  υπηρέτησαν ως επίτροποι, διορισμένοι από τον Μητροπολίτη «κοινή γνώμη και συναινέσει των δημογερόντων και προκρίτων» οι παρακάτω, όπως μαρτυρείται από τις αρχιερατικές πράξεις, που είναι καταγεγραμμένες στον κώδικα ιδιοχείρως από τους αρχιερείς.

            1859-1862

Γεώργιος Κουκούλης, Κυριάκος Χατζηνικόλας, Αντώνιος Χατζηνικόλας, Παναγιώτης Φραντζής.

                                                                        1862-1864

Παναγιώτης Δηλιανού, Μιχαήλος Νέμτζας, Παναγιώτης Χατζηανδρέα

1864-1868

Παναγιώτης Χατζηανδρέα, Παναγιώτης Δηλιανού, Μιχ. Νέμτζας

1868-1869

Γ. Ταμπανλής, Δημ. Δίλης, Γ. Βοστάνης

1869-1873

Γεώργ. Κουκούλης, Αποστ. Χατζηανδρέας, Παν. Ν. Φραντζής

1878-1884

Νικ. Β. Λίτρας, Μιχ. Ταλιανός, Δημ. Κουτρουμπής, Μαλιάκας Νιάνιας,
Γεώργιος Μποστάνης, Παν. Ανδρέας, Παν. Μιχαήλ

1884-1886

Χριστόφας Μιχ., Παν. Χατζηανδρέας, Νικ. Λίτρας, Παν. Λίτρας, Θεόδ. Γ. Κουκούλης, Παν. Αντ. Φραντζής, Στρατής Ασημίνος, Μαλιάκας Νιάνιας

1886-1889

Νικόλαος Δ. Δίλης, Θεόδωρος Κουκούλης, Παν. Γ. Πεντογέννης, Μαλιάκας Νιάνιας, Παν. Χατζηανδρέας
  
1889-1891

Βασίλειος Πατσόγλου, Παναγιώτης Νέμτσας, Μιχ. Χατζηγεωργίου, Δημ. Κουτσοβίλης

1891-1894

Μιχ. Χατζηγεωργίου, Βασίλειος Πατσόγλου, Παν. Νέμτσας, Δημ. Κουτσοβίλης

1894-1898

Νικ. Β. Λίτρας, Παναγιώτης Χατζηπαναγιώτου, Εμμαν. Καβουρέλλης, Μιχ. Θεοδωρής

1898-1900

Απόστολος Μαυρίκος, Νικόλαος Φραντζής, Νικόλαος Κατσιάνος, Ευστράτιος Ασημίνος, Παν. Κουκούλης.


     Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι κατά τα έτη 1886 και 1889 δεν υπήρχε σύμπνοια και συνεργασία μεταξύ των επιτρόπων, πράγμα το οποίο  ανάγκασε τον τότε  Μητροπολίτη Μυτιλήνης Κωνσταντίνο Βαλιάδη να σημειώσει στον κώδικα τις παρακάτω παρατηρήσεις του και να ενεργήσει αναλόγως, σε συνεργασία με τους δημογέροντες, για να τους επαναφέρει στην τάξη. Παρακάτω οι σημειώσεις του Μητροπολίτη.




Βιβλιογραφία

1.Κλεομβρότου Ιάκωβος. (1981). MYTILENA SACRA, τόμος 4ος. Θεσσαλονίκη


Δεν υπάρχουν σχόλια: